Thông tư 99/2025/TT-BTC do Bộ Tài chính ban hành ngày 27/10/2025, chính thức thay thế Thông tư 200/2014/TT-BTC và các văn bản sửa đổi liên quan, đánh dấu một bước cải cách lớn trong chế độ kế toán doanh nghiệp tại Việt Nam. Với hiệu lực từ ngày 01/01/2026, áp dụng cho năm tài chính bắt đầu từ hoặc sau ngày này, Thông tư mới không chỉ cập nhật kỹ thuật mà còn hướng tới tiệm cận chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế (IFRS), tăng tính tự chủ, minh bạch và sử dụng kế toán như công cụ quản trị hiệu quả. Một trong những nội dung trọng tâm là quy định về lập và trình bày báo cáo tài chính (BCTC), được hướng dẫn chi tiết tại Điều 17, Điều 18, Điều 19 và Phụ lục IV của Thông tư.
1. Hệ thống báo cáo tài chính theo Thông tư 99
Theo Điều 17 Thông tư 99/2025/TT-BTC, hệ thống BCTC của doanh nghiệp vẫn duy trì bốn báo cáo chính, nhưng có thay đổi đáng kể về tên gọi và cấu trúc để phù hợp hơn với thông lệ quốc tế:
- Báo cáo tình hình tài chính (thay thế cho “Bảng cân đối kế toán” theo Thông tư 200). Đây là thay đổi nổi bật nhất, nhằm chuẩn hóa ngôn ngữ kế toán, phản ánh đúng bản chất tình hình tài sản, nợ phải trả và vốn chủ sở hữu tại một thời điểm cụ thể.
- Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh (giữ nguyên).
- Báo cáo lưu chuyển tiền tệ (giữ nguyên).
- Thuyết minh báo cáo tài chính (giữ nguyên, nhưng mở rộng yêu cầu thuyết minh để tăng tính minh bạch).
Biểu mẫu BCTC năm và giữa niên độ (dạng đầy đủ hoặc tóm lược) được quy định cụ thể tại Phụ lục IV ban hành kèm Thông tư. Doanh nghiệp có thể lược bỏ các chỉ tiêu không phát sinh, đánh lại thứ tự dòng báo cáo hoặc bổ sung chỉ tiêu mới nếu cần thiết để phản ánh đầy đủ hơn hoạt động kinh doanh, miễn là đảm bảo tuân thủ nguyên tắc kế toán và thuyết minh rõ ràng về các bổ sung đó trên BCTC.
>> Tham khảo: Báo cáo sử dụng hóa đơn là gì?
2. Nguyên tắc lập và trình bày báo cáo tài chính
Điều 19 Thông tư 99 quy định rõ các nguyên tắc cơ bản, nhấn mạnh tính trung thực, hợp lý và hữu ích:
- Trung thực và hợp lý: Thông tin phải phản ánh đúng thực tế tình hình tài chính, kết quả kinh doanh và luồng tiền, đáp ứng nhu cầu của chủ sở hữu, cơ quan quản lý và người sử dụng bên ngoài.
- Giả định hoạt động liên tục: Doanh nghiệp lập BCTC trên cơ sở tiếp tục hoạt động, trừ trường hợp không đáp ứng giả định này (phải áp dụng mẫu và nguyên tắc riêng, thuyết minh rõ lý do).
- Trình bày nhất quán: Các chính sách kế toán phải áp dụng nhất quán qua các kỳ, chỉ thay đổi khi có lý do chính đáng và thuyết minh ảnh hưởng.
- Trình bày riêng biệt: Các khoản mục tài sản, nợ phải trả, doanh thu, chi phí phải được phân loại và trình bày riêng rẽ, không bù trừ trừ trường hợp quy định khác.
- Thông tin so sánh: Phải trình bày số liệu kỳ trước để so sánh, trừ kỳ đầu tiên áp dụng Thông tư.
Đặc biệt, khi thay đổi đơn vị tiền tệ kế toán (từ VND sang ngoại tệ hoặc ngược lại), doanh nghiệp phải chuyển đổi BCTC theo tỷ giá cụ thể và thuyết minh lý do, ảnh hưởng trên Thuyết minh BCTC. BCTC chính thức nộp cơ quan nhà nước hoặc công bố công khai phải bằng Đồng Việt Nam (VND), ngay cả khi ghi sổ bằng ngoại tệ.
>> Tham khảo: Hóa đơn điện tử; Báo giá hóa đơn điện tử.
3. Những điểm mới nổi bật so với Thông tư 200/2014/TT-BTC
So với quy định cũ, phần BCTC theo Thông tư 99 có nhiều cải tiến nhằm tăng tính linh hoạt và minh bạch:
- Tăng quyền tự chủ: Doanh nghiệp được bổ sung chỉ tiêu, điều chỉnh thứ tự trình bày mà không cần xin phép Bộ Tài chính (như cũ), chỉ cần ban hành quy chế nội bộ và thuyết minh.
- Cập nhật chỉ tiêu: Bổ sung các mã chỉ tiêu mới (ví dụ: 124, 125, 126…) liên quan đến đầu tư tài chính, công cụ tài chính, chênh lệch đánh giá lại tài sản, giúp phản ánh chính xác hơn các giao dịch phức tạp.
- Hợp nhất báo cáo: Đối với doanh nghiệp có chi nhánh, phải hợp nhất đầy đủ, loại trừ toàn bộ giao dịch nội bộ (doanh thu, chi phí giữa các đơn vị trực thuộc). Không còn bắt buộc lập BCTC tổng hợp riêng.
- Xử lý sai sót: Chỉ điều chỉnh hồi tố đối với sai sót trọng yếu, giảm khối lượng công việc so với quy định cũ.
- Hướng tới IFRS: Cách phân loại, đo lường và trình bày các khoản mục được tinh gọn, mở rộng thuyết minh, dễ so sánh quốc tế hơn.
>> Tham khảo: Quy định về đơn vị tiền tệ trong kế toán doanh nghiệp theo Thông tư 99/2025/TT-BTC.
4. Tác động đến doanh nghiệp và khuyến nghị chuẩn bị
Thông tư 99 chuyển từ hướng dẫn chi tiết, cứng nhắc sang khung linh hoạt, trao quyền tự chủ lớn hơn cho doanh nghiệp nhưng đồng thời tăng trách nhiệm về tính chính xác và minh bạch. Doanh nghiệp chịu trách nhiệm trước pháp luật về BCTC, đặc biệt khi bổ sung hoặc điều chỉnh chỉ tiêu.
Trong bối cảnh hội nhập kinh tế và chuyển đổi số, các thay đổi này giúp BCTC trở thành công cụ quản trị mạnh mẽ, hỗ trợ ra quyết định kinh tế tốt hơn. Tuy nhiên, doanh nghiệp cần chuẩn bị sớm:
- Rà soát và cập nhật phần mềm kế toán để hỗ trợ mẫu biểu mới.
- Đào tạo nhân sự về nguyên tắc trình bày, đặc biệt thuyết minh mở rộng.
- Ban hành quy chế nội bộ về hạch toán và kiểm soát BCTC.
- Thử nghiệm lập BCTC song song theo quy định mới trong năm 2025 để tránh rủi ro khi áp dụng chính thức từ 2026.
Tóm lại, quy định về báo cáo tài chính theo Thông tư 99/2025/TT-BTC không chỉ là cập nhật kỹ thuật mà còn là bước tiến lớn hướng tới hệ thống kế toán hiện đại, minh bạch và hội nhập quốc tế. Doanh nghiệp chủ động thích ứng sẽ biến thách thức thành cơ hội nâng cao năng lực quản trị tài chính, góp phần phát triển bền vững trong môi trường kinh doanh ngày càng cạnh tranh.
>> Tham khảo: Tra cứu hóa đơn; Tra cứu hóa đơn điện tử.
Kết luận
Ngoài ra, nếu quý doanh nghiệp đang tìm kiếm giải pháp phần mềm hóa đơn điện tử đáp ứng đầy đủ quy định, xin vui lòng liên hệ E-invoice để nhận được tư vấn:
CÔNG TY PHÁT TRIỂN CÔNG NGHỆ THÁI SƠN
- Địa chỉ: Số 15 Đặng Thùy Trâm – Cầu Giấy – Hà Nội
- Tổng đài HTKH: 1900 4767 – 1900 4768
- Tel : 024.37545222
- Fax: 024.37545223
- Website: https://einvoice.vn/
Để lại một phản hồi