Quy định về thuế TNCN đối với thu nhập từ kinh doanh

1. Đối tượng phải nộp thuế TNCN từ kinh doanh

Theo Điều 2 Luật Thuế TNCN 2007 (sửa đổi, bổ sung) và các văn bản hướng dẫn hiện hành:

• Cá nhân cư trú có thu nhập từ kinh doanh (sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ) phát sinh tại Việt Nam.
• Cá nhân không cư trú có thu nhập từ kinh doanh phát sinh tại Việt Nam (hiếm gặp, thường áp dụng thuế suất 1–5% trên doanh thu theo từng lĩnh vực).

Lưu ý: Từ năm 2026, khái niệm “hộ kinh doanh cá thể” và “cá nhân kinh doanh” sẽ được quy về chung là cá nhân kinh doanh theo Luật Quản lý thuế 2019 và Luật Thuế GTGT 2024.

>> Tham khảo: Từ ngày 01/7/2025: Sử dụng mã định danh cá nhân thay thế mã số thuế.

2. Ngưỡng doanh thu chịu thuế – Thay đổi lớn nhất 2026

Đây là nội dung được chờ đợi nhất trong suốt 10 năm qua:

→ Nghĩa là: Nếu năm 2026 doanh thu của bạn ≤ 200 triệu đồng thì không phải nộp thuế TNCN và không phải nộp thuế GTGT (theo phương pháp khoán hoặc trực tiếp). Đây là chính sách hỗ trợ rất lớn cho tiểu thương, bán hàng online nhỏ lẻ, shipper, người làm nghề tự do.

>> Tham khảo: Hóa đơn điện tử; Báo giá hóa đơn điện tử.

3. Các phương pháp tính thuế TNCN từ kinh doanh hiện hành (2025–2026)

Hiện có 3 phương pháp chính:

A. Phương pháp khoán (phổ biến nhất với hộ, cá nhân kinh doanh nhỏ)

• Cơ quan thuế ấn định tỷ lệ % thuế GTGT + TNCN trên doanh thu.
• Tỷ lệ phổ biến 2025:
  • Phân phối, cung cấp hàng hóa: 1% GTGT + 0,5% TNCN = 1,5%
  • Dịch vụ, xây dựng không bao thầu nguyên vật liệu: 5% GTGT + 2% TNCN = 7%
  • Bán hàng online trên sàn TMĐT (từ 01/07/2025): Sàn khấu trừ 1% GTGT + 0,5% TNCN (Nghị định 117/2025/NĐ-CP).
• Từ 2026, tỷ lệ thuế khoán sẽ được điều chỉnh giảm nhẹ với một số ngành nghề (đang chờ Thông tư mới của Bộ Tài chính).

>> Tham khảo: 5 rủi ro thường gặp khi kê khai thuế GTGT đầu vào cần đặc biệt lưu ý.

B. Phương pháp kê khai theo tỷ lệ trên doanh thu (đối với cá nhân kinh doanh lớn hơn)

• Áp dụng khi doanh thu > 200 triệu/năm và tự nguyện đăng ký.
• Tỷ lệ tính thuế TNCN trên doanh thu:
  • Thương mại: 0,5%
  • Dịch vụ, ăn uống, lưu trú: 2%
  • Sản xuất, vận tải, xây dựng: 1,5–3% tùy ngành.
• Ưu điểm: Không cần chứng từ đầu vào, đơn giản.

C. Phương pháp kê khai theo thu nhập chịu thuế (tương tự doanh nghiệp)

• Doanh thu – Chi phí – Lỗ các năm trước = Thu nhập chịu thuế → Áp dụng biểu thuế lũy tiến 5–35%.
• Chỉ phù hợp với cá nhân kinh doanh quy mô lớn, có đầy đủ hóa đơn chứng từ, muốn giảm nghĩa vụ thuế hợp lý.

>> Tham khảo: Tra cứu hóa đơn; Tra cứu hóa đơn điện tử.

4. Biểu thuế lũy tiến áp dụng khi tính theo thu nhập chịu thuế

Nếu chọn phương pháp C, áp dụng biểu thuế giống tiền lương:

Giảm trừ gia cảnh vẫn được áp dụng: 132 triệu/năm (bản thân) + 52,8 triệu/người phụ thuộc.

5. Vai trò của sàn thương mại điện tử từ 2025–2026

Đây là thay đổi “đảo chiều” lớn nhất:

• Từ 01/07/2025 (Nghị định 117/2025): Shopee, Lazada, Tiktok Shop, Facebook… phải khấu trừ và nộp thay 1% thuế GTGT + 0,5% thuế TNCN trên tổng doanh thu thanh toán cho người bán (trừ trường hợp người bán đã nộp thuế theo phương pháp khoán hoặc kê khai).
• Người bán vẫn có thể được hoàn thuế nếu chứng minh doanh thu thực tế ≤ 200 triệu/năm (từ 2026).
• Sàn phải cung cấp danh sách người bán có doanh thu > 200 triệu/năm cho cơ quan thuế trước ngày 20/01 năm sau.

6. Miễn, giảm thuế TNCN từ kinh doanh đáng chú ý

• Doanh thu ≤ 200 triệu/năm (từ 2026) → Miễn cả thuế GTGT và TNCN.
• Hộ mới ra kinh doanh: Miễn thuế TNCN 03 năm đầu (một số địa phương khó khăn).
• Cá nhân kinh doanh tại chợ biên giới, chợ cóc, chợ tạm: Có thể được giảm 30–50% thuế khoán.
• Thu nhập từ sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản chưa qua chế biến: Miễn thuế.

7. Quyết toán thuế TNCN từ kinh doanh

• Cá nhân kinh doanh theo phương pháp khoán: Không phải quyết toán cuối năm.
• Cá nhân kinh doanh theo phương pháp kê khai (tỷ lệ hoặc theo thu nhập thực tế): Phải nộp tờ khai quyết toán trước 30/04 năm sau (từ năm 2026).
• Hoàn thuế: Nếu đã nộp thừa (đặc biệt người bán trên sàn bị khấu trừ tự động nhưng doanh thu thực tế ≤ 200 triệu).

>> Tham khảo: Hóa đơn VAT; Hóa đơn thay thế.

8. Một số lưu ý thực tế cho cá nhân kinh doanh 2025–2026

• Hãy theo dõi sát thông báo tỷ lệ thuế khoán mới của Chi cục Thuế địa phương (thường công bố trước 20/12 hàng năm).
• Nếu bán trên nhiều sàn, tổng doanh thu các sàn sẽ được cộng dồn để xét ngưỡng 200 triệu.
• Nên đăng ký thuế điện tử (etax) và sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền để chuẩn bị cho việc kê khai chính xác hơn trong tương lai.
• Từ 2026, dự thảo Luật Thuế TNCN mới (dự kiến thông qua tháng 5/2026, hiệu lực 01/7/2026) có thể thay đổi thêm biểu thuế và mở rộng miễn thuế cho nhiều khoản hỗ trợ khởi nghiệp.

Kết luận

Ngoài ra, nếu quý doanh nghiệp đang tìm kiếm giải pháp phần mềm hóa đơn điện tử đáp ứng đầy đủ quy định, xin vui lòng liên hệ E-invoice để nhận được tư vấn:

CÔNG TY PHÁT TRIỂN CÔNG NGHỆ THÁI SƠN

• Địa chỉ: Số 15 Đặng Thùy Trâm – Cầu Giấy – Hà Nội
• Tổng đài HTKH: 1900 4767 – 1900 4768
• Tel : 024.37545222
• Fax: 024.37545223
• Website: https://einvoice.vn/