Bảo mật dữ liệu hóa đơn điện tử quy định thế nào?

Trong bối cảnh chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ tại Việt Nam, hóa đơn điện tử (HĐĐT) đã trở thành công cụ thiết yếu trong quản lý thuế và giao dịch thương mại. Theo Nghị định 123/2020/NĐ-CP (hiệu lực từ 01/07/2022) và các văn bản bổ sung như Nghị định 70/2025/NĐ-CP và Thông tư 32/2025/TT-BTC (hiệu lực từ 01/06/2025), hóa đơn điện tử không chỉ thay thế hóa đơn giấy mà còn tạo ra một hệ sinh thái dữ liệu khổng lồ, bao gồm thông tin tài chính, cá nhân và giao dịch của hàng triệu doanh nghiệp, hộ kinh doanh và người tiêu dùng. Tuy nhiên, sự gia tăng của dữ liệu số cũng kéo theo rủi ro bảo mật lớn, từ tấn công mạng đến rò rỉ thông tin. Bảo mật dữ liệu hóa đơn điện tử không chỉ là yêu cầu kỹ thuật mà còn là yếu tố then chốt đảm bảo tính toàn vẹn, minh bạch và uy tín của hệ thống thuế quốc gia.

1. Tầm quan trọng của bảo mật dữ liệu hóa đơn điện tử

Dữ liệu hóa đơn điện tử chứa đựng thông tin nhạy cảm như mã số thuế, địa chỉ, giá trị giao dịch, thuế GTGT và chi tiết hàng hóa/dịch vụ.

Theo Điều 16 Nghị định 123/2020/NĐ-CP, dữ liệu này phải được bảo vệ để đảm bảo tính xác thực, toàn vẹn và không bị thay đổi trái phép.

Việc bảo mật không chỉ giúp doanh nghiệp tránh mất mát tài chính mà còn duy trì lòng tin từ đối tác và cơ quan thuế (CQT).

Trong năm 2025, với việc mở rộng áp dụng hóa đơn điện tử cho hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm và các giao dịch thương mại điện tử xuyên biên giới, khối lượng dữ liệu tăng gấp bội, làm tăng nguy cơ bị khai thác.

Một vụ rò rỉ dữ liệu có thể dẫn đến gian lận thuế, trộm cắp danh tính hoặc thiệt hại kinh tế hàng triệu USD, ảnh hưởng đến sự ổn định của nền kinh tế số.

>> Tham khảo: Tổng hợp quy định mới nhất về hóa đơn điện tử cập nhật 2025.

2. Các rủi ro bảo mật dữ liệu hóa đơn điện tử

2.1. Tấn công mạng và mã độc

Hacker có thể sử dụng phần mềm độc hại (malware) để xâm nhập hệ thống phần mềm hóa đơn điện tử, thay đổi nội dung hóa đơn hoặc đánh cắp dữ liệu.

Theo báo cáo của Tổng cục Thuế, số vụ tấn công mạng nhắm vào hệ thống thuế tăng 30% trong năm 2024, chủ yếu qua email lừa đảo (phishing) giả mạo từ CQT.

Với hóa đơn thương mại điện tử, rủi ro cao hơn do dữ liệu truyền qua biên giới, dễ bị chặn bởi các công cụ giám sát quốc tế.

2.2. Rò rỉ dữ liệu nội bộ

Nhân viên hoặc bên thứ ba (nhà cung cấp dịch vụ) có thể vô tình hoặc cố ý tiết lộ dữ liệu.

Ví dụ, hợp đồng ủy nhiệm lập hóa đơn điện tử (theo Nghị định 70/2025/NĐ-CP) có thể tạo lỗ hổng nếu bên thứ ba không tuân thủ tiêu chuẩn bảo mật.

Dữ liệu lưu trữ trên đám mây (cloud) cũng dễ bị truy cập trái phép nếu không mã hóa đúng cách.

>> Tham khảo: Báo giá hóa đơn điện tử; Hóa đơn VAT.

2.3. Làm giả hóa đơn điện tử

Sử dụng công nghệ deepfake hoặc AI để tạo hóa đơn giả, dẫn đến khấu trừ thuế sai hoặc tranh chấp pháp lý.

Thông tư 32/2025/TT-BTC quy định mã QR và chữ ký số để xác thực, nhưng công nghệ mới vẫn có thể vượt qua các biện pháp này.

2.4. Rủi ro từ thiết bị kết nối

Máy tính tiền kết nối trực tiếp với CQT (bắt buộc từ 01/06/2025 cho lĩnh vực bán lẻ) dễ bị tấn công nếu thiết bị không đạt chuẩn bảo mật.

Sự cố mất kết nối mạng có thể dẫn đến chậm trễ truyền dữ liệu, vi phạm quy định (phạt 4-20 triệu đồng theo Nghị định 125/2020/NĐ-CP).

>> Tham khảo: Bảng tổng hợp dữ liệu hóa đơn điện tử.

3. Quy định pháp lý về bảo mật dữ liệu hóa đơn điện tử

Khung pháp lý Việt Nam đã xây dựng các quy định nghiêm ngặt để bảo vệ dữ liệu hóa đơn điện tử:

• Nghị định 123/2020/NĐ-CP: Yêu cầu dữ liệu hóa đơn điện tử phải được mã hóa, truyền qua kênh an toàn và lưu trữ tối thiểu 10 năm. Tổ chức cung cấp dịch vụ hóa đơn điện tử phải được chứng nhận bảo mật bởi Tổng cục Thuế.
• Thông tư 32/2025/TT-BTC: Bổ sung yêu cầu sử dụng chữ ký số (CA) và mã hóa AES-256 cho dữ liệu truyền đến CQT. Đối với hóa đơn thương mại điện tử, dữ liệu xuyên biên giới phải tuân thủ GDPR (nếu liên quan EU) và các tiêu chuẩn quốc tế.
• Luật An ninh mạng 2018: Cấm các hành vi tấn công, rò rỉ dữ liệu, với mức phạt lên đến 1 tỷ đồng hoặc truy cứu hình sự. Tổng cục Thuế có quyền kiểm tra định kỳ hệ thống của nhà cung cấp dịch vụ.
• Nghị định 70/2025/NĐ-CP: Yêu cầu cập nhật địa chỉ hành chính (từ 01/07/2025) phải đi kèm kiểm tra bảo mật để tránh lỗ hổng từ thay đổi hệ thống.

Các quy định này đảm bảo dữ liệu hóa đơn điện tử được bảo vệ ở ba cấp độ: truyền tải, lưu trữ và truy cập.

>> Tham khảo: Tra cứu hóa đơn; Tra cứu hóa đơn điện tử.

4. Giải pháp bảo mật dữ liệu hóa đơn điện tử

4.1. Công nghệ mã hóa và xác thực

• Mã hóa dữ liệu: Sử dụng chuẩn AES-256 cho dữ liệu tĩnh và TLS 1.3 cho truyền tải. Phần mềm hóa đơn điện tử uy tín như E-Invoice của Thái Sơn áp dụng mã hóa end-to-end, đảm bảo dữ liệu chỉ có thể đọc bởi người nhận hợp pháp.
• Chữ ký số và blockchain: Chữ ký số (theo Luật Giao dịch điện tử 2005) xác thực người lập hóa đơn. Công nghệ blockchain (đang thử nghiệm bởi Tổng cục Thuế) tạo chuỗi khối không thể thay đổi, lý tưởng cho hóa đơn thương mại điện tử xuyên biên giới.

4.2. Kiểm soát truy cập và giám sát

• Multi-factor authentication (MFA): Yêu cầu xác thực hai yếu tố (mật khẩu + OTP) khi truy cập hệ thống hóa đơn điện tử.
• Hệ thống phát hiện xâm nhập (IDS): Giám sát thời gian thực các hoạt động bất thường, như truy cập từ IP lạ.
• Audit log: Ghi nhật ký mọi hoạt động trên hệ thống, hỗ trợ điều tra nếu xảy ra sự cố.

4.3. Đào tạo và nhận thức

• Tổ chức đào tạo định kỳ cho nhân viên về nhận diện phishing và an toàn dữ liệu. Tổng cục Thuế phối hợp với nhà cung cấp như Thái Sơn, VNPT tổ chức hội thảo miễn phí cho hộ kinh doanh.
• Xây dựng chính sách nội bộ: Quy định rõ trách nhiệm bảo mật, đặc biệt với bên thứ ba ủy nhiệm lập hóa đơn điện tử.

>> Tham khảo: Thủ tục phát hành hóa đơn điện tử.

4.4. Hợp tác và kiểm toán

• Chọn nhà cung cấp dịch vụ hóa đơn điện tử được chứng nhận ISO 27001 (quản lý an ninh thông tin). Ví dụ, E-Invoice Thái Sơn đã đạt chuẩn này và hỗ trợ kiểm toán bảo mật hàng quý.
• Hợp tác quốc tế: Với hóa đơn thương mại điện tử, chia sẻ dữ liệu an toàn qua các thỏa thuận song phương (ASEAN Digital Economy Framework).

Kết luận

Ngoài ra, nếu quý doanh nghiệp đang tìm kiếm giải pháp phần mềm hóa đơn điện tử đáp ứng đầy đủ quy định, xin vui lòng liên hệ E-invoice để nhận được tư vấn:

CÔNG TY PHÁT TRIỂN CÔNG NGHỆ THÁI SƠN

• Địa chỉ: Số 15 Đặng Thùy Trâm – Cầu Giấy – Hà Nội
• Tổng đài HTKH: 1900 4767 – 1900 4768
• Tel : 024.37545222
• Fax: 024.37545223
• Website: https://einvoice.vn/